Toksyczny polistyren: rakotwórcza izolacja budynków

To, co miało nas ogrzewać, zamienia się w bombę zegarową z rakiem! Styropian jest jak Biała Choroba, która od lat 60 ubiegłego wieku przetacza się przez Europę, w tym Polskę. Styropian zawiera podstępną truciznę, której niełatwo się pozbyć! Wyrzucić styropian do kosza? Od początku października 2016 roku np. w Republice Czeskiej grozi za to milionowa kara.

Ostry wiatr powiał, niejako z Brukseli. Od 1 października 2016 roku Komisja Europejska zakazała wyrzucania styropianu używanego jako izolator w budownictwie do odpadów komunalnych lub składowisk.

Jeśli jakaś firma wykonawcza lub sprzedawca tak robił, grozi im teraz kara w wysokości nawet 50 milionów czeskich koron! „Osoba prywatna zostałaby ukarana za to samo maksymalną grzywną w wysokości pięćdziesięciu tysięcy” – powiedziała Bleskowi Jana Jandová z czeskiej Inspekcji Ochrony Środowiska.

Kto postanowi pozbyć się w swoim domu starej styropianowej izolacji – ma dwie bezkarne możliwości utylizacji: punkt zbiórki odpadów lub certyfikowana spalarnia .

Powolna trucizna

Trucizna w polistyrenie nosi nazwę heksabromocyklododekan (HBCD). Dodawany jest jako środek zmniejszający palność głównie w izolacjach z polistyrenu ekspandowanego i ekstrudowanego (EPS) stosowanych w budownictwie. Strażakom się podoba, lekarzom nie

Niesie ryzyko nowotworu i zaburzenia równowagi hormonalnej w organizmie w dwóch przypadkach – gdy pracujesz ze styropianem zawierającym HBCD i wdychasz mikrocząsteczki oraz gdy taki styropian jest utylizowany w nieprofesjonalny sposób i heksabromocyklododekan dostaje się do gleby i łańcucha pokarmowego.

Dopóki masz styropian za ścianą jako izolację, nie wykazano, że stanowi on dla Ciebie zagrożenie. Polistyren do ocieplania budynków produkowany jest od lat 50-tych. Po raz pierwszy zastosowano go w ten sposób przy grubości 4 cm w Berlinie w 1959 roku.

Pytania i odpowiedzi

O odpowiedzi na najważniejsze pytania związane z niebezpiecznym styropianem poprosiliśmy europosła Pavla Poce i Petrę Roubíčkovą z Ministerstwa Środowiska.

Jak rozpoznać dobry styropian i zły?

Ten pierwszy ma na opakowaniu logo „100% HBCD free”, ten drugi ma mieć nową etykietę, która mówi, że zawiera heksabromocyklododekan. Stare opakowanie nie jest oznakowane.

Czy istnieją warianty niegroźne?

Tak, takie, które nie zagrażają zdrowiu i nie obciążają środowiska w tak dużym stopniu.

Jak je rozpoznać, skoro nie mają opakowania?

Nie ma takiej możliwości. Polistyren jest identyfikowany tylko przez urządzenia w linii sortowania tworzyw sztucznych.

Ile domów zostało w naszym kraju ocieplonych styropianem z domieszką heksabromocyklododekanu?

Do 2015 roku wszystkie ocieplone budynki, z wyjątkiem tych, w których zastosowano inny materiał, np. wełnę skalną.

Dlaczego dopiero teraz mówi się o zagrożeniu ze strony styropianu?

Środek zmniejszający palność – heksabromocyklododekan – od 2013 roku podlega ścisłej regulacji w ramach Konwencji Sztokholmskiej ONZ. Polistyren stosowany do izolacji został w tym czasie zwolniony z tego obowiązku. W UE środek zmniejszający palność jest regulowany jako substancja wzbudzająca bardzo duże obawy. Od sierpnia 2015 r. na jego użycie wymagane jest specjalne zezwolenie. Od 30 września tego roku w UE obowiązuje zakaz stosowania polistyrenu zawierającego toksyczne środki zmniejszające palność.

W jaki sposób utylizuje się styropian?

Polistyren zawierający więcej niż wartość graniczna powyżej 1000 mg/kg HBCD może być jedynie przetworzony jako paliwo (spalany w certyfikowanych cementowniach i zakładach przetwarzania odpadów na energię), spalany jako odpad (certyfikowane spalarnie odpadów) lub poddawany obróbce, dzięki której stężenie HBCD w polistyrenie zmniejsza się poniżej stężenia 1000 mg/kg.

Gdzie się z tym udać?

Od 30 września 2016 r. toksycznego styropianu należy pozbywać się w sposób bezpieczny. Czyli oddzielić go od innych odpadów budowlanych i zlecić spalanie w spalarniach posiadających specjalny certyfikat.

Ile zużyto toksycznego środka zmniejszającego palność (HBCD) w styropianie?

Jest on produkowany od lat 60. ubiegłego wieku, a w Europie zużywa się go ponad 10 000 ton rocznie.

Kto będzie to sprawdzał?

Gospodarka odpadami styropianowymi będzie nadzorowana, jak każda inna gospodarka odpadami przez Inspekcję Ochrony Środowiska, a wysokość kar pieniężnych określa ustawa nr 185/2001 Dz.U. o odpadach w wysokości rzędu milionów euro.

Czy oprócz spalania można zastosować inną metodę utylizacji styropianu?

Styropian może być zjadany przez larwy mącznika. Ich przewód pokarmowy może pozbyć się bez pozostałości nie tylko styropianu, ale także toksycznego heksabromocyklododekanu. Sto mączniaków w warunkach laboratoryjnych przerobi bez szkody około 35 miligramów polistyrenu dziennie.

Co mówi producent?

„Zgodnie z przepisami UE, Synthos zaprzestał stosowania heksabromocyklododekanu jako środka zmniejszającego palność w maju 2015 roku. Obecnie stosujemy jako alternatywę nowoczesny polimerowy środek zmniejszający palność, który został zatwierdzony przez Unię Europejską. Od maja 2015 roku nie magazynujemy produktów ani żadnych innych odpadów zawierających heksabromocyklododekan” Agata Kościelnik Kierownik ds. komunikacji korporacyjnej Synthos Kralupy

Autor: Milan Kolář